Ölümü hatırlamak, ölüden ibret almak
Sual: Canımız sıkılınca ailece kabristana gidiyor, ibret almaya çalışıyoruz. Gerçi tanıdıklardan gülenler çıkıyor ama iyi de oluyor, biraz kendimize geliyoruz. Böyle yapmamız uygun mu? Gidince nelere dikkat edelim?
CEVAP
Ölümü hatırlamak, ölüden ibret almak ve ahireti düşünmek için kabir ziyaret etmek sünnettir. İbret almak için, ölünün çürüdüğü, yanaklarının, dudaklarının döküldüğü, ağzından pis sular aktığı, karnının şişip patladığı, içine kurtların, böceklerin dolduğu düşünülür. Böylece kendisinin de aynı hallere düşeceğini hatırına getirir. Kimseye kötülük düşünmez. İyi bir müslüman olarak yaşamaya çalışır. Hanefide, perşembe, cuma ve cumartesi günleri kabirleri ziyaret etmek sünnettir. Şafiîde, perşembe günü ikindiden cumartesi günü güneş doğuncaya kadar ziyaret etmek sünnettir.
Ziyaret edenin, ölü için Kur'an-ı kerim okuması, ona duâ etmesi gerekir. Bunların ölüye faydası çok olur. Kabristana girince, (Esselamü aleyküm ya Ehle-daril kavmilmüminin! İnna inşaallahü an karibin biküm lahikun) demek sünnettir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Bir müminin kabrini ziyaret ederken, Allahümme inni eselüke-bi-hurmet-i Muhammed aleyhisselam en la tüazzibe hazelmeyyit denirse, o ölünün azabı kıyamete kadar kaldırılır.) [Etfal-ül müslimin]
Evliyayı ziyaret için uzak yere gitmek ve kabirlerini, bereketlenmek, yani istifade etmek niyetiyle ziyaret etmek müstehaptır. Resulullahın mübarek kabrini ziyaret etmek, ibâdetlerin en kıymetlilerindendir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Kabrimi ziyaret edene şefaatim vacip olur.)
Ziyaret ederken, kabir etrafında tavaf etmek, kabri öpmek caiz değildir. Hindiyyede, ana-babanın kabrini öpmenin caiz olduğu bildiriliyor. Ana-babadan daha kıymetli olan evliya veya peygamber türbesini öpmek de caizdir. Evliyadan, şefaat etmesi, Allahü teâlânın vermesine vesile olması istenir.
(Kabirleri ziyaret eden kadınlara Allah lânet etsin) hadis-i şerifi, ağlamayı yenilemek için kabir ziyaret eden kadınları kasdetmekte olup, bu cahiliyet devri adetlerindendir. (Kabirleri ziyaret etmenizi yasak etmiştim, bundan sonra ziyaret edin; zira size ahireti hatırlatır) hadis-i şerifi, kadınların da kabir ziyaret edebileceğini göstermektedir. Kadınların, kapalı olarak, fitneye sebep olmadan, ara sıra kabir ziyaretleri caizdir. Yunus Emre diyor ki:
Sabah mezarlığa vardım baktım herkes ölmüş yatar
Her biri çaresiz olup ömrünü yitirmiş yatar.
Kimi yiğit, kimi koca kimi vezir kimi hoca
Gündüzleri olmuş gece karanlığa girmiş yatar
Vardım onların katına baktım ecel heybetine
Ne yiğitler muradına daha ermemiş yatar.
Nicelerin bağrın deler, kurtlar üstünde gezeler,
Gepegencecik tazeler, gül gibice solmuş yatar.
Yarı kalmış tüm işleri, dökülmüş inci dişleri,
Dağılmış sırma saçları hep yerlere düşmüş yatar.
Çürüyüp durur tenleri, Hakka ulaşmış canları,
Görmez misin sen bunları nöbet bize gelmiş yatar.